X - έγερση υποσυνειδήτου

Χρήστος Ζάχος

Χ - έγερση υποσυνειδήτου

(ποιήματα και πεζά)

σε συνεργασία με τις εκδόσεις των συναδέλφων

Περιέχει CD με μουσικές απαγγελίες

Ημερομηνία πρώτης έκδοσης:

12/5/14

Παραθέτω απόσπασμα από το υλικό που υπάρχει στο CD

Το βιβλίο “Χ – έγερση υποσυνειδήτου” μπορείτε να το παραγγείλετε από τις εκδόσεις των συναδέλφων (Καλλιδρομίου 30, Εξάρχεια) στέλνοντας ένα email στο syneditions@gmail.com ή τηλεφωνικά στο 2103818840.

Επίσης μπορείτε να το βρείτε στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας, Πρωτοπορία, Πολιτεία και στο Ρέθυμνο στο συνεταιριστικό καφενείο Χαλικούτι και στα  βιβλιοπωλεία Πλαίσιο και Κλαψινάκης.

Σύντομα θα ενημερώσω με αναλυτική λίστα για όλα τα σημεία πώλησης. Εννοείται πως πάντα μπορείτε να το παραγγείλετε και από το βιβλιοπωλείο της γειτονιά σας. 

Αναμένοντας...

Εγκυμονώ. Είμαι στις μέρες μου και σύντομα θα γεννήσω. Δεν θα πάρει πολύ, όλα είναι έτοιμα πια, μένει μόνο να περιμένω. Και περιμένω. Η αναμονή είναι δύσκολο πράγμα, εμπεριέχει αγονία, λαχτάρα και κενό χρόνο, σαν να βρίσκεσαι σε κάποια αίθουσα ιατρείου, καθισμένος σε μια καρέκλα, με τις παγερές λάμπες φθορίου να σου κουράζουν την όραση, το νου, κι εσύ να κάθεσαι εκεί να περιμένεις καρτερικά τα καλά ή τα κακά νέα. Θα ήθελες όμως, πολύ να βγεις έξω για ένα τσιγάρο, αλλά διστάζεις, αν γίνει τώρα και το χάσω;

Μπα… όχι ακριβώς, είναι διαφορετικά. Αυτό που περιγράφω παραπάνω, είναι η αναμονή του μελλοντικού πατέρα ή του φιλικού/συγγενικού προσώπου κάποιου ασθενή σε δημόσιο ιατρείο. Δεν είναι το ίδιο, δεν έχει καμία σχέση. Είναι απλά η αναμονή ενός δημιουργού που αδημονεί να δει το έργο του στην τελική του μορφή. Σε αυτή που θα κοινωνήσει με μια μερίδα ανθρώπων. Αυτή την αναμονή μπορείς να την παρομοιάσεις με πολλές άλλες, αλλά, ουσιαστικά, δεν μοιάζει με καμία. Μόνο που καμιά φορά ξεχνιόμαστε… αλλά όχι, τι είναι αυτά που λέω. Είναι απλά σκέψεις που γίνονται κατά τη διάρκεια της αναμονής. Κι ας νομίζεις πως είσαι σίγουρος για το αποτέλεσμα, ουσιαστικά, ποτέ δεν είσαι.

Ο Πικάσο έλεγε πως ποτέ δεν ξέρεις τι θα ζωγραφίσεις αν δεν ξεκινήσεις να ζωγραφίζεις. Άσχετο, αλλά καλό. Ο Μπουκόφσκι έλεγε πως η διαφορά ενός διανοούμενου από έναν καλλιτέχνη, είναι ότι ο διανοούμενος θα πει κάτι απλό με δύσκολο τρόπο, ενώ ο καλλιτέχνης, κάτι δύσκολο με απλό τρόπο. Κι αυτό άσχετο, κι αυτό καλό. Μπορώ να πω κι άλλα καλά άσχετα, όπως για παράδειγμα, το εικαστικό έργο που έφτιαξε ο πεντάχρονος ανιψιός μου με κορδόνια και ξύλα αφού τελειώσαμε το βάψιμο της κουζίνας, κι εγώ θέλοντας να μαζέψω τα υλικά, τόσο απερίσκεπτα και άχαρα, δίχως τύψη καμιά, του το χάλασα, ή για το πώς οι μέλισσες ιδρύουν τις αυτοκρατορίες τους και για το πόσο άδολα ή δόλια ζήσαμε αφήνοντας τα γένια μας ως τα γόνατα, για να μη φαίνεται πόσο παιδιά γινόμαστε όταν τραγουδούμε – όπως έλεγε και ο Τάσος ο Λειβαδίτης, αλλά ας υποθέσουμε πως όλα αυτά δεν έχουν καμία σημασία κι ας εστιάσουμε στο λόγο που σήμερα κάθομαι και γράφω αυτές τις γραμμές.

Ας μου το συγχωρέσει ο φίλος ποιητής Τόλης Νικηφόρου, αλλά από μια συζήτηση που είχαμε για το έργο μας και τη δραστηριότητά μας, προέκυψαν οι παρακάτω σκέψεις, τις οποίες, θέλησα να τις μοιραστώ μαζί σας. Έτυχε λοιπόν, αυτή την περίοδο, να ετοιμάζουμε και οι δυο νέες δουλειές. Ο Τόλης μια ποιητική έκδοση με τίτλο: «Φωτεινά παράθυρα», κι εγώ έναν αχταρμά με ποιήματα και πεζά. Όταν με ρώτησε λοιπόν για το βιβλίο μου, του απάντησα με τα παρακάτω λόγια:

“Ο τίτλος δεν είναι έγερση, αλλά «Χ - έγερση υποσυνειδήτου». Το αγγλικό Χ κάνει παιχνίδι με την προφορά της λέξης «Εξέγερση» και το «υποσυνειδήτου» την τοποθετεί κάπου βαθιά μέσα μας - χωρίς να έχει απαραίτητα πολιτικές προεκτάσεις, αλλά και χωρίς να τις απορρίπτει, χωρίς να γίνεται απαραίτητα συνειδητό, αλλά και χωρίς να χάνεται στο ασυνείδητο. Η απελευθέρωση του ανθρώπου από τα στεγανά με σκοπό την απόλυτη ελευθερία της έκφρασης. Ως προοίμιο  για την ουτοπική κοινωνία που ονειρευόμαστε και που πιστεύω πως κάποτε θα έρθει (αισιοδοξία;). Τα ποιήματα πραγματεύονται  την εσωτερική διαμάχη με το «εγώ», προσδοκώντας τη λύτρωση - την έγερση του υποσυνείδητου που αλλάζει μορφή και γίνεται πια συνειδητό. Κανένα ποίημα δεν θα μπορέσει ποτέ να αλλάξει τον κόσμο - όπως έλεγε και ο Αναγνωστάκης αν θυμάμαι καλά - μπορούν όμως να εκφράσουν μια εποχή, μια μερίδα ανθρώπων, και εί δυνατόν, να αφυπνίσουν. Λες να το πάρει κανείς χαμπάρι; Δεν ξέρω... Άλλωστε, ο σκοπός που κάνουμε τέχνη, είναι πρωτίστως για να λυτρωθούμε εμείς. Από κει και πέρα, τα αφήνουμε ελεύθερα να τραβήξουν το δρόμο τους. Ίσως γι’ αυτό ευχόμαστε στα νέα βιβλία να είναι καλοτάξιδα, όχι μόνο με την έννοια της μεταφοράς τους από τόπο σε τόπο, αλλά ελεύθερα ώς έννοιες, να βρούνε πραγματικούς αποδέκτες και να εξαντλήσουν την όποια αξία τους με τον τρόπο που μόνο αυτά γνωρίζουν. Εμείς, φυσικά και δεν γνωρίζουμε τίποτα.”   

Αλλά νομίζω πως ήδη σας έχω εκμυστηρευθεί πολλά. Ας αφήσουμε λοιπόν να εκδοθεί πρώτα το βιβλίο, κι έπειτα, θα πούμε κι άλλα. Μπορείτε ωστόσο να έχετε μια ιδέα για το πώς πρόκειται να γίνει το εξώφυλλο.

Νέο υλικό

Ταλαιπωρημένος από την ασυδοσία των εκδοτικών οίκων, είχα χάσει κάθε εμπιστοσύνη και είχα αποφασίσει πως  την επόμενη δουλειά μου θα την εξέδιδα μόνος μου. Ίσως βέβαια να φταίει και το γεγονός πως σπάνια βγαίνω από την κάμαρά μου, ίσως και η επιφυλακτικότητά μου, αλλά όπως και να ‘χει, δεν το είχα πάρει χαμπάρι. Τα έφερε όμως έτσι η τύχη, που, όσο κι αν κοιτούσα κάτω, δεν γινόταν να μη σκοντάψω πάνω τους. Σκόνταψα λοιπόν, όπως συνηθίζω να κάνω, αλλά δεν έπεσα στον ανοιχτό υπόνομο που έχασκε μπροστά μου. Κάποιοι βρίσκονταν εκεί και με σταμάτησαν. Κι επειδή το φανάρι μου από καιρό είχε σβήσει κι είχα χάσει το δρόμο μου, πίστεψα πως είναι Άνθρωποι και τους εμπιστεύτηκα. Αλλά κι εκείνοι έδειξαν πως εμπιστεύονται εμένα. Ήταν μια ομάδα ανθρώπων που δεν υπακούουν, ούτε κι έχουν αφεντικά. Διαχειρίζονται μόνοι τους τις ζωές τους, τη δουλειά τους, συναποφασίζουν και προσφέρουν στην τέχνη και στον πολιτισμό.  Είχαν στήσει έναν εκδοτικό οίκο, που σέβεται τον δημιουργό και το βιβλίο. Αυτό το αυτονόητο που όμως, δεν είναι αυτονόητο για πολλούς…  Μου είπαν πως μπορούν να αναλάβουν και τη δική μου δουλειά. Δέχτηκα. Φυσικά, υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στην αρχή που όμως ξεπεράστηκαν, και όλα φαίνεται πως έχουν πάρει πια το δρόμο τους.

Την επόμενη δουλειά μου λοιπόν, να την περιμένετε από τις εκδόσεις των συναδέλφων, η οποία θα είναι μια συλλογή με ποιήματα και πεζά ή πεζοποιήματα, υπό τον τίτλο «Χ-έγερση υποσυνειδήτου» που θα επιμεληθούμε μαζί με τους εκδότες. Προς το παρόν, μπορώ να σας εμπιστευτώ μόνο αυτά. Α, ναι, και πως ο παρακάτω πίνακας θα κοσμεί το εξώφυλλο. Και πως ετοιμάζουμε και μια έκπληξη. Και πως.. αυτά. Τα υπόλοιπα, μετά την έκδοση (η οποία δεν θα αργήσει). Stay in tune…

Γιατί η βροχή…

Το κύμα της συνείδησης

των πράξεων

των λέξεων

της μέρας

της νύχτας

της ψυχής

της ζωής

του θανάτου

της Μαρίας

Ποιας Μαρίας;

Ποιου θανάτου;

Ποιας ζωής;

Της ζωής ρε!

Αυτή με τον ωραίο κώλο

και όλα αυτά τα κόκκινα μακριά φορέματα που την κάνουν

τόσο μυστηριακά εξωπραγματική

σαν μάγισσα μες τη βροχή που δε λέει να σταματήσει

και καλά κάνει δηλαδή

γιατί οι άνθρωποι μες τη βροχή δεν χρειάζονται ομπρέλες

γιατί οι ομπρέλες δεν χρειάζονται ανθρώπους

γιατί το χαρτί δεν χρειάζεται το μελάνι

μόνο χρώματα κι αισθήσεις και λέξεις που...

Γιατί οι ομπρέλες δεν χρειάζονται τους ανθρώπους

τα χρώματα του ουρανού και της θάλασσας

και η αστραπή

φως στη σκοτεινιά της ψυχής για μια στιγμή

και πάλι σκοτάδι

όπως πριν

όμορφο όμως

σαν αυτό που χρησιμοποιούν οι ποιητές

για να γράψουν για κόκκινα φορέματα σε μαύρο φόντο

καθώς

η

βροχή

δε

χρειάζεται

ομπρέλες

πίνακας του Gustave Caillebotte

 "Jour de Pluie à Paris"

Αntisocial

Η αλήθεια είναι πως είμαι αντικοινωνικός. Δεν έγινα τώρα, από μικρό παιδί ήμουν. Θυμάμαι μάλιστα, πως όταν ήμουν στο δημοτικό και όλα τα άλλα παιδάκια έπαιζαν μπάλα, εγώ προτιμούσα μια γωνία να τους παρακολουθώ και να τραγουδάω. Τι τραγουδούσα; Η ζωή τραβάει την ανηφόρα, θάλασσα, θάλασσα τι μου ‘χεις κάνει, και άλλα άσματα της εποχής. Δεν τους γούσταρα και δεν με γούσταραν. Και οι δάσκαλοι, βέβαια, με φωνάζανε καπετάν φασαρίας. Μάλλον θα ήμουν αντιδραστικός σε κάθε μου κίνηση και δεν θα άφηνα κανέναν να μπει στον κόσμο μου. Ήμουν εγώ και το όνειρό μου, ένα παιδί που δεν θα μεγαλώσει ποτέ.

Αργότερα, στο γυμνάσιο που είχα άλλες ανησυχίες, όπως η μουσική και το πώς μπορεί ένας έφηβος να ανακαλύψει το σώμα του και τίποτε άλλο, συνήθιζα να ακούω άλλες μουσικές από αυτές που ήταν στη μόδα. Δηλαδή, κόντρα στους Mc Hammer, Vanilla ice, new kids on the block και Kylie Minogue, άκουγα, scorpions, iron maiden, nirvana και metallica. Και η αλήθεια είναι πως δεν άργησα να ανακαλύψω τους led Zeppelin, doors, Jimi Hendrix, Janis Joplin και άλλους. Και ήμουν ο μόνος που τα άκουγε αυτά. Πώς να κάνουμε παρέα με τα άλλα παιδιά; Αφού κράταγα λεφτά από το χαρτζιλίκι για τυρόπιτα στο σχολείο και περίμενα όλη την εβδομάδα να μαζευτούν, για να πάω να γράψω καινούρια κασέτα στο δισκοπωλείο της γειτονιάς.

Και λίγο αργότερα, όχι πολύ, όταν σε κάποιο θρανίο, είδα γραμμένο το: «Τα αστέρια τρεμουλιάζουνε καθώς το μάτι ανοιγοκλεί προτού δακρύσει…» και από κάτω το όνομα «Κώστα Καρυωτάκης», εντυπωσιάστηκα τόσο, που έσπευσα  να πάω στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς και να ζητήσω το βιβλίο του. Παραξενεμένη η υπάλληλος, με ρώτησε αν μας είχε βάλει η καθηγήτριά μας να μελετήσουμε ποιήματα του Καρυωτάκη, κι εγώ της πέταξα στα μούτρα πως, όχι, για μένα το θέλω. Κοκάλωσε για λίγο, αλλά μου είπε πως μπορεί να το παραγγείλει. Και την επόμενη μέρα, πήγα να το παραλάβω. 2,600 δραχμές, ακριβό πολύ για την εποχή, 1993 κι εγώ 15 χρονών με τζιν πουκάμισο, τσουλούφι να πέφτει στα μάτια και οικονομίες από το χαρτζιλίκι για την τυρόπιτα. Τελικά, στα παιδικά μου χρόνια, δεν πρέπει να έφαγα ποτέ τυρόπιτα.

Τέλος πάντων, αυτά κάναν την αρχή κι έπαιξαν σημαντικό ρόλο για τη μετέπειτα πορεία μου. Πάντα αντιδραστικός, μόνος, ασυμβίβαστος κι επαναστάτης χωρίς αιτία, τότε. Έπειτα, βρήκα και την αιτία αλλά… συνέχισα τα ίδια. (Τελικά, η αιτία, δεν είναι λόγος επανάστασης. Πρέπει να το έχεις μέσα σου).
Παρόλο που οι ρυτίδες και τα άσπρα γένια ζωγραφίζουν όμορφα την εικόνα μου, δεν παύω ούτε στιγμή να είμαι ένας έφηβος, ένα μικρό παιδί που ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο και που πιστεύει πως μπορεί να τα καταφέρει. Επιρρεπής στο όνειρο, στον έρωτα, στο αλκοόλ και τις ουσίες, γυρεύοντας πάντα για καταφύγιο το διέξοδο που μας προσφέρει η τέχνη,  έφτιαξα το δικό μου κόσμο, που εκεί δε χωράει κανείς. Η ποίηση και η ζωγραφική ήρθαν αργότερα σαν φυσικό αποτέλεσμα. Κάπως έπρεπε να βρω τρόπο έκφρασης και να αφήσω αυτό που επιθυμούσα, να φανεί προς τα έξω. Καθάρια ψυχή, χωρίς φκιασίδια και ωραιοποιήσεις. Αυτό, φυσικά, δεν μπορεί να το αντιληφθεί ο καθένας, αλλά εμένα, τι με νοιάζει; Αυτό που θέλω να κάνω, το κάνω, και από κει και πέρα, να πα να γαμηθείτε όλοι. Ω, μα είδες τώρα; Τι ωραία ευχή σας δίνω, αλλά, ούτε αυτό μπορείτε να αντιληφθείτε.

Δεν ξέρω γιατί γράφω όλα τα παραπάνω, μάλλον για να ικανοποιήσω τον ναρκισσισμό μου. Ή δεν έχει καμία σημασία το γιατί. Έτσι απλά. Άντε, τα λέμε πάλι. Εβίβες, σαλούτε, μπροστ!

Εκκωφαντική σιωπή

Εκκωφαντική σιωπή

Σκατά, ποιος άλλος το χει πει;

Εκκωφαντική σιωπή

Αδράνεια, νωθρότητα

Συσσωρευμένη ένταση

Ας γίνει κάτι

Ένας ήχος, ένας κρότος

Μια έκρηξη

Κάτι

Δεν το αντέχω αυτό

Κοχλάζει ο κρατήρας

Περιμένω

Περιμένω…

Μη

Μην ανοίγεις το συρτάρι

Μην κλείνεις τη ντουλάπα

Μη χτυπάς τα αντικείμενα

Μην κινείσαι

Μην αναπνέεις

Δεν το βλέπεις;

Είναι επικίνδυνα εδώ

Μη μιλάς

Μη σκέπτεσαι

Πες κάτι,

Πάψε επιτέλους να ακούς τη σιωπή!

Περιμένω

Κάτι

Δεν ξέρω

Περιμένω…

Δίνη

*

Ένας φίλος μου είπε:

Οι άνθρωποι χάνονται στο χρόνο

Τους ρουφάει, εξαφανίζονται

Μη σε ρουφήξει κι εσένα

Αλλά ήμουν μες τη δίνη του κυκλώνα

Και είπα μηχανικά: 
Όχι ρε

*ο πίνακας είναι άγνωστου καλλιτέχνη

Η έμπνευση, μια σπάτουλα και το εξαίσιο πτώμα

Μπήκε άξαφνα στο δωμάτιο

Οι κινήσεις έγιναν αστραπιαία. Με είχε αποσπάσει την ώρα της έμπνευσης. Η σπάτουλα βρισκόταν στο τραπεζάκι. Την άρπαξα και του έκοψα το λαιμό πέρα ως πέρα. Δε φανταζόμουν πως η σπάτουλα ζωγραφικής μπορεί να γίνει φονικό εργαλείο. Αλλά εδώ που τα λέμε, κι ένα πινέλο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως φονικό εργαλείο. Σπαρταρούσε και σκόρπιζε το αίμα παντού. Περίμενα να ησυχάσει. Μια για πάντα. Κι όντως, ησύχασε. Μια για πάντα. Τον άρπαξα από τα πόδια και τον έσυρα μέχρι το μπάνιο – τον πέταξα μες την μπανιέρα και άνοιξα τη βρύση. Πώς βρέθηκε μες το δωμάτιο, από πού μπήκε, τι ήθελε; Κρίμα, δεν πρόφτασα να ρωτήσω, δεν θα μάθαινα ποτέ. Τώρα ήταν αργά. Ή μήπως όχι;

            Επιστρέφοντας στο δωμάτιο, είδα πως υπήρχαν αίματα παντού. Αυτή η εικόνα, δεν το κρύβω, μου γέννησε μια νέα έμπνευση. Έπιασα αμέσως τα πινέλα μου και άπλωσα το φρέσκο αίμα στον καμβά με γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις. Ήταν ολοφάνερο, τώρα ήξερα τι να κάνω. 

Έπιασα τα χρώματα και άρχισα να τα αναμιγνύω με το ζεστό ακόμα, αίμα. Το αποτέλεσμα γινόταν όλο και καλύτερο, αλλά δεν με γέμιζε ακόμα για να σταματήσω. Εκείνη τη στιγμή μου ήρθε μια φαεινή ιδέα κι έκανα τρις περιστροφές στο δωμάτιο. Μόλις είχα ανακαλύψει μια τεχνική που – ανάθεμα – κανένας άλλος ζωγράφος δεν είχε ποτέ χρησιμοποιήσει. Μια καινοτομία, κάτι μοναδικό, κάτι ολόδικο μου. Ένας μοναδικός τρόπος να εισχωρεί το ένα χρώμα μέσα στο άλλο, διατηρώντας την ακεραιότητά του, αλλά να αναμιγνύεται σε έναν βαθμό και με τα άλλα χρώματα, έχοντας τον απόλυτο έλεγχο, χρησιμοποιώντας την κίνηση, δείχνοντας κίνηση, αποτυπώνοντας κίνηση, παίζοντας και γελώντας σε έναν ψυχεδελικό χορό, που εγώ και μόνον εγώ ξέρω να χορεύω. Το αποτέλεσμα ήταν μαγικό. Σαν να είχε συντελέσει μια άλλη δύναμη για να γίνει, σαν να το είχε φτιάξει κάποιος άλλος και όχι εγώ. Κι όμως, εγώ το είχα φτιάξει.

Άφησα το έργο να στεγνώσει και περίμενα. Ήμουνα ήρεμος τώρα, ικανοποιημένος. Άναψα ένα τσιγάρο κι έβαλα ρακή στο ποτήρι. Τα αίματα θα προσπαθούσα να τα καθαρίσω την επόμενη το πρωί. Ήμουν εξαντλημένος. Τι θα έκανα όμως με εκείνο το πτώμα; Ποιος να ήταν άραγε και πώς μπήκε εδώ μέσα; Πήγα στο μπάνιο να κοιτάξω. Τα αίματα ήταν μέχρι την μπανιέρα, η μπανιέρα γεμάτη νερό και το πτώμα… το πτώμα… δεν είναι δυνατό. Τι έγινε το πτώμα; 

Προοίμιο

Το νοιώθω, κάτι θα αλλάξει

και θα το αλλάξουμε εμείς

Με γιορτή, με ποίηση, με επανάσταση

Με σύγκρουση και με ό,τι χρειαστεί  

Μια καινούρια μέρα ξημερώνει

Όμορφη, δίκαιη, ουτοπική

Μοναδική

δική μας

όμορφη μέρα

Καλημέρα!

*ο πίνακας που συνοδεύει τις παραπάνω λέξεις, 

είναι ένα από τα τελευταία έργα μου, Ιούνιος 2013

Λίγο πριν τη δημιουργία

μάτια μελανά απ’ την αγρύπνια

Χρώματα άτεχνα πεταμένα σε φθηνό καμβά

Ένα ακόμα ποτήρι πριν ανατείλει ο ήλιος

Κραυγές απόγνωσης μέσα στη νύχτα

Σώματα παραιτημένα κάτω από τον καναπέ

Άδεια μπουκάλια και κεφάλια που ξεχειλίζουν

στα σοκάκια της παράνοιας

Δόντια που σπάνε φτύνοντας λέξεις

στο χαρτί, στους τοίχους, στο δωμάτιο

και 1000 μαχαίρια να παραμονεύουν

πότε η πόρτα θα ανοίξει 

(Πίνακας του  Jackson Pollock -  number one 1948)

Η απενοχοποίηση των λέξεων

Σκοπός μου είναι να απενοχοποιήσω τις λέξεις 

από τις έννοιές τους

Σκατά

Μουνί

Κώλος

Πούτσα

Μαλακία

Γαμήσι

Σε πειράζει αυτό, ε;

Πες το:

Κόπρανα

Αιδοίο

Πρωκτός

Πέος

Αυνανισμός

Συνουσία

Τώρα είναι καλύτερα;

Τελικά σε πειράζουν οι λέξεις και όχι οι έννοιές τους

Έχεις πρόβλημα

πίνακας του Amadeo Modigliani

Ο φτωχός Edward - Tom Waits

Did you hear the news about Edward?
On the back of his head he had another face
Was it a woman's face or a young girl?
They said to remove it would kill him
So poor Edward was doomed

The face could laugh and cry
It was his devil twin
And at night she spoke to him
Things heard only in hell
But they were impossible to separate
Chained together for life

Finally the bell tolled his doom
He took a suite of rooms
And hung himself and her from the balcony irons
Some still believe he was freed from her
But I knew her too well
I say she drove him to suicide
And took poor Edward to hell

Ακούσατε τα νέα για τον Edward;

Πίσω στο κεφάλι του, είχε ένα άλλο πρόσωπο

Ήταν γυναίκας ή νεαρού κοριτσιού;

Είπαν πως αν το αφαιρούσε θα πέθαινε

Έτσι ο φτωχός Edward ήταν καταδικασμένος

Το πρόσωπο αυτό μπορούσε να γελάει ή να κλαίει

Ήταν ο δίδυμος δαίμονάς του

και τις νύχτες του έλεγε

πράγματα που μόνο στην κόλαση μπορούσαν να ακουστούν

αλλά ήταν αδύνατο να διαχωριστούν

αλυσοδεμένοι μαζί για πάντα

Τέλος, οι καμπάνες της καταδίκης του, χτύπησαν

Νοίκιασε ένα δωμάτιο

και κρεμάστηκε από τα κάγκελα του μπαλκονιού

Κάποιοι ακόμα πιστεύουν πως ελευθερώθηκε από αυτή

Αλλά εγώ την ήξερα καλά

Τον ώθησε στην αυτοκτονία  

και πήρε τον φτωχό Edward στην κόλαση 

Οι γελωτοποιοί...

Οι γελωτοποιοί σήμερα λέγονται ποιητές

και μαραίνονται στα σκυθρωπά δωμάτιά τους 

για να ανθήσουν μολυσμένα άνθη 

Ύλη

*

Το βιβλίο, ναι, είναι έμψυχο

Όχι οι έννοιες

ούτε οι καταγεγραμμένες σκέψεις του ηλίθιου συγγραφέα

Ήταν δέντρο, έγινε χαρτί με μελάνι τυπωμένο πάνω του

Φθείρεται με το πέρασμα του χρόνου, αλλοιώνεται, ξεψυχάει

Ζει και περιμένει να περάσει στην απόλυτη φθορά

Και ο καναπές σου, επίσης

Οι τοίχοι, τα παράθυρα

τα πάντα γύρω σου

Ποιος λέει πως είναι άψυχα υλικά;

Δεν έχεις ιδέα

Ζουν, τα πάντα ζουν και περιμένουν καρτερικά

μια αποσύνθεση που μπορεί να κρατήσει αιώνες

Σαπίζουν, καταστρέφονται, γίνονται θρύμματα

απειροελάχιστη ύλη 

εξαφανίζονται

Αλλά όσο ζουν

καταλαβαίνουν, νιώθουν, θλίβονται, χαίρονται

κάνουν ό,τι κάνεις κι εσύ που νομίζεις πως ζεις

Τίποτα

Μόνο οι άνθρωποι είναι άψυχοι

Εγώ, εσύ, αυτός, ηλίθιοι όλοι μας

Νομίζουμε πως γνωρίζουμε

ενώ το μόνο που συμβαίνει πραγματικά

είναι πως συνειδητοποιούμε τη ματαιότητα των πάντων

Νομίζουμε πως ξεχωρίζουμε…

Αρχίδια!

*Ο πίνακας είναι του Michaelangelo Di Caravaggio 

Straw Dogs, τεύχος 1 (Συζήτηση/Συνέντευξη)

Το Straw Dogs magazine είναι ένα περιοδικό για τις τέχνες με έδρα του την Κύπρο. Την ύλη του καλύπτουν πρωτοεμφανιζόμενοι καλλιτέχνες από τον χώρο της ποίησης, πεζογραφίας, ζωγραφικής, φωτογραφίας, μουσικής, κινηματογράφου, κ.α. Σκοπός του περιοδικού είναι να αναδείξει νέα παιδιά που θέλουν να παρουσιάσουν την δουλειά τους για πρώτη φορά σε μορφή εντύπου.

Υπεύθυνοι για αυτό το εγχείρημα είναι ο Γιάννης Ζελιαναίος και η Γιώτα Παναγιώτου.

Το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 2012 και μπορείτε να το προμηθευτείτε στέλνοντας mail στο strawdogsmagazine@yahoo.com
ή επικοινωνώντας με το βιβλιοπωλείο Φοίβη (Σόλωνος 99, 5ος Όροφος. Τηλ: 210 3304012, mail fene17@otenet.gr )

Το blog του περιοδικού είναι http://strawdogsmagazine.blogspot.gr
Υπόψη πως τα θέματα του περιοδικού δεν αναρτώνται στο blog.

Επίσης, στο παραπάνω mail μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Γιάννη και τη Γιώτα και να στείλετε μέρος της δουλειά σας αν επιθυμείτε να συμμετέχετε σε ένα από τα επόμενα τεύχη.

Το πρώτο τεύχος φιλοξένησε και μια συζήτηση/συνέντευξη που φτιάξαμε με το Γιάννη καθώς και μέρος της δουλειάς μου.

Παραθέτω ένα απόσπασμα της συζήτησης αυτής:

Η Νόσος της Ποίησης μέσα από τις Εμπειρίες ενός Πνιγμένου

Περιπλανώμενος κάπου μεταξύ Αθήνας και Ρεθύμνου, ατόφιο «μπάσταρδο» παιδί της γενιάς του ’78, ο Χρήστος Ζάχος πάντα με μια μποτίλια ρακή στη τσέπη, ξεκίνησε να γράφει ποίηση από τα δεκατέσσερά του όταν και αντίκρισε το στίχο ενός ποιήματος του αγαπημένου του Κώστα Καρυωτάκη στο θρανίο του σχολείου. Τα πάντα πήραν τον δρόμο τους από εκεί και πέρα κι όταν καμιά φορά δεν θρόνιαζε τις λέξεις στο χαρτί, πάλευε στα δωμάτια με την δεύτερη αγαπημένη του τέχνη, τη ζωγραφική.

Γνωρίστηκα μαζί του όπως γνωρίζονται και οι περισσότεροι καλλιτέχνες σήμερα. Μέσα από τα ιστολόγια που κρατάει του ζήτησα να μου στείλει τα βιβλία του κι ανταποκρίθηκε άμεσα. Αλλεπάλληλα mail ακολούθησαν όπου και μοιραστήκαμε τις ίδιες ανησυχίες, σκέψεις πάνω στην ποίηση και όχι μόνο. Μέσα από αυτές τις κουβέντες φτιασιδώθηκε και η παρακάτω κουβέντα που θα διαβάσετε.

Ποια είναι η άποψη σου για την ελληνική ποίηση σήμερα;

Κοίτα… εκδίδονται κάθε χρόνο πάρα πολλές ποιητικές συλλογές από τις οποίες, δύσκολα ξεχωρίζει κάτι. Υπάρχουν μάλιστα, δεκάδες ή και εκατοντάδες blogs με ποίηση. Τι παρακολουθούμε απ' όλα αυτά; Ένα ελάχιστο ποσοστό. 

Από αυτά που διαβάζω και παρακολουθώ, έχω καταλήξει στο εξής:

Ένα μεγάλο ποσοστό είναι βαρετά και τετριμμένα πράγματα. Υπάρχει όμως και ένα μικρότερο ποσοστό που ξεχωρίζει έντονα, πεισματικά. 

Είναι ορισμένοι νέοι ποιητές και ποιήτριες  που  δεν ενδιαφέρονται για εκδόσεις και λοιπά και με αγριεμένο μάτι και θολωμένο μυαλό, μέσα στα σκοτεινά τους δωμάτια, κάνουν πραγματική Ποίηση.  Κι αν καμιά φορά κάνουν το λάθος να εκδώσουν (η αιώνια ματαιοδοξία των καλλιτεχνών) και να μπουν στο "σύστημα" αυτού του σιναφιού, πληγώνονται και τα παρατάνε. Δεν κάνουν ποίηση για την ποίηση και τους κριτικούς, αλλά για να σώσουν την ψυχή τους. Για να μην τρελαθούν. Αυτούς θέλω να γνωρίσω. Σε αυτούς ελπίζω.

Πιστεύεις δηλαδή ότι τον να εκδίδεσαι είναι λάθος; Προσωπικά θεωρώ πως έτσι κι αλλιώς η τέχνη είναι πρώτα για να σώσεις τον κώλο και την ψυχή σου και το να εκδοθείς έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Θεωρώ όμως μεγάλη ηττοπάθεια να μην μπορείς να αντιμετωπίσεις το έξω και ειδικά το σινάφι. Απ την στιγμή που τα βγάζεις προς τα έξω αναζητάς κάτι, να γνωρίσεις ομοϊδεάτες σου όπως σωστά λες. Η γνώμη μου είναι πως άλλο το να σώσεις την ψυχή σου κι άλλο η έκδοση. Άλλωστε όπως έλεγε κι ένα κοινός μας «φίλος», if you are going to try go all the way.

Δεν πιστεύω πως είναι λάθος να εκδίδεσαι, λάθος είναι η αντιμετώπιση των εκδοτών προς τους συγγραφείς τους. Πηγαίνεις σε κάποιον εκδότη με μια βαλίτσα όνειρα και καταφέρνει να στα καταρρίψει από την πρώτη κιόλας συνάντηση.  Ζητάνε υπέρογκα ποσά για την έκδοση, διαφήμιση, διακίνηση – υποτίθεται – του βιβλίου και αφού τα πάρουν, αδιαφορούν και δεν κάνουν τίποτα. Ίσως να μην είναι όλοι έτσι, ίσως να υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά…

Οι περισσότεροι είναι έμποροι και στυγνοί επιχειρηματίες που δεν ενδιαφέρονται για την τέχνη και την λογοτεχνία, παρά μόνο για το πόσα θα πουλήσουν. Αν πουλάει ο τσελεμεντές και βιβλιαράκια του τύπου «κάντο μόνος σου», αυτά θα βάλουν στο “μαγαζί” τους. Αν τους πεις για ποίηση, θα σου πουν: «Η ποίηση και το διήγημα δεν πουλάνε! Γράψε κάνα μυθιστόρημα, ελαφρύ, τύπου “άρλεκιν”, και θα στο μοσχοπουλήσω!». Απογοητεύεσαι και πας και βρίσκεις κάποιον που εκδίδει ποίηση και χαίρεσαι που δέχτηκε να “συνεργαστείτε”. Μετά βλέπεις κι αυτός τα ίδια κάνει και αναρωτιέσαι: γιατί δεν έκανα αυτοέκδοση; Η αυτοέκδοση είναι μια καλή λύση για να αποφύγεις την αυθαιρεσία των εκδοτών, αλλά κι εκεί, πρέπει να μάθεις να κάνεις μόνος σου τη διακίνηση – πράγμα ψυχοφθόρο για τους καλλιτέχνες.

Λοιπόν, τι λύση υπάρχει; Να βρεις κάποιον σωστό εκδότη που θα πιστέψει σε σένα και θα προωθήσει το έργο σου. Ουτοπικό δεν ακούγεται αυτό; Δεν ξέρω. Θέλει πολύ προσοχή και ψάξιμο αν κάποιος αποφασίσει να εκδώσει.

Αλλά το κακό – ή καλό – με τους καλλιτέχνες, είναι πως κανείς δεν κρατάει το έργο του για τον εαυτό του. Θέλει να το μοιραστεί για να ελαφρύνει η ψυχή του. Νοιώθει υποχρέωση να βγει προς τα έξω, να εκδοθεί. Ναι. Όπως και οι πουτάνες. Άλλωστε, λόγω της έκδοσης δεν έχουμε πιάσει αυτή την κουβεντούλα; 

 (...)

Πάμε λίγο το πράγμα απ’ τα γεννοφάσκια του. Πότε ξεκίνησες να γράφεις και που, το που στο ρωτάω γιατί πάντα αυτοί που γράφουν έχουν ένα αγαπημένο μέρος που κάθονται και «παλεύουν» με το χαρτί, το γιατί γράφεις δεν θα στο ρωτήσω γιατί το θεωρώ ηλίθιο.  Απ’ την άλλη διαβάζοντας τα βιβλία σου ήταν σαν να είδα περιόδους σημαντικές στη ζωή σου, που τις έβαλες κάτω για να τις «ξεματιάσεις». Κι ένα δεύτερο σκέλος, πότε ξέρεις ότι ένα ποίημα που ΄χεις γράψει είναι καλό για σένα;

Πότε ξεκίνησα… χμ…

Ήμουν 14άρων και στο θρανίο του σχολείου κάποιος είχε γράψει “Τα αστέρια τρεμουλιάζουνε καθώς το μάτι ανοιγοκλεί προτού δακρύσει…” και από κάτω Κ.Καρυωτάκης. Με είχε εντυπωσιάσει τόσο πολύ, που την επόμενη πήγα και πήρα το βιβλίο του με τα ποιήματα και τα πεζά.

Κάθε βράδυ λοιπόν, την ώρα που έπεφταν όλοι για ύπνο, έπαιρνα το βιβλίο, πήγαινα στο σαλόνι και το διάβαζα αργά, να μπορέσει να με συνεπάρει, να νοιώσω τον οίστρο του ποιητή. Έπειτα το έκλεινα και σε ένα τετράδιο άρχιζα να σκαρώνω τα δικά μου ανορθόγραφα και αδέξια στιχάκια. Αυτό υπήρξε η αρχή και συνέχισα μέχρι τα 17. Μετά σταμάτησα να γράφω.

Έχει  ο καιρός γυρίσματα όμως, και γύρω στα 25 μου χρόνια, άρχισα να γράφω ξανά. Συνέχισα με πάθος και έγραφα σχεδόν κάθε μέρα. Ίσως να έφταιγε και η κατάθλιψη  εκείνον τον καιρό, δεν ξέρω.

Στα 30 μου, είχα μαζέψει το υλικό της «Νόσου» και του «Κραταιά» τα οποία εξέδωσα το 2009. Το «κραταιά», είχε αρχικό τίτλο «Η μούσα και ο ποιητής» και βγήκε σε περιορισμένα αντίτυπα (15;). Το 2010 το επανεκδίδω αλλάζοντας τον τίτλο σε «κραταιά ως θάνατος αγάπη», σε 50 αντίτυπα. Άστο να γίνει σπάνιο αυτό – εξάλλου είναι πολύ προσωπικό και δεν το προώθησα καθόλου. Την επόμενη χρονιά, άλλαξα εκδοτικό και εξέδωσα το «Εμπειρίες». Αλλά κάτσε, εσύ κάτι άλλο με είχες ρωτήσει…

Α, το πού γράφω. Συνήθως στον υπολογιστή στο καθιστικό. Αλλά γράφω και σε χαρτί και έξω από το σπίτι, στα ταξίδια και οπουδήποτε βρεθώ. Όχι συχνά όμως, όχι όπως παλιά. Δεν προσδοκώ να γράψω, απλά περιμένω. Και όταν έρθει η θεά της έμπνευσης, αρπάζω το στυλό και προσπαθώ να την απαθανατίσω. Κάτι σαν φωτογραφία ή σχέδιο της στιγμής.

Κι όσο για το πότε γνωρίζω αν ένα ποίημα είναι καλό… από τη σύλληψή του. Κάποια ποιήματα – το ξέρω πως ήταν καλά –  δεν πρόλαβα να τα καταγράψω κι έτσι, χάθηκαν. Αυτά που έχουν γεννηθεί κάτω από περίεργες ή και άσχημες καταστάσεις, το ξέρω, είναι καλά. Κάποια άλλα που προσπάθησα να γράψω, αλλά η θεά της έμπνευσης είχε φύγει, το ξέρω, είναι κακά. Αλλά, δεν πετάω ποιήματα. Τα αφήνω στο τετράδιο και κάποια στιγμή, μετά από χρόνια, γυρνάω σε αυτά και θυμάμαι…

Αλλά, όταν βάζεις την ψυχή σου σε κάτι, γίνεται να μην είναι καλό; (...)

Τι σε τρομάζει στο γράψιμο περισσότερο σε σχέση με τον εαυτό σου; Και τι περιμένεις από την ποίησή σου; Εντάξει δυο οι ερωτήσεις αλλά έτσι κι αλλιώς όλο κλέβουμε…   

Αφού γουστάρουμε την παρανομία, τι λες τώρα… Λοιπόν.

Στο γράψιμο δεν με τρομάζει τίποτα. Ίσως η γραφή μου να τρομάζει κάποιους άλλους – κυρίως κοντινά μου πρόσωπα. Αλλά αυτοί που τρομάζουν, είναι αυτοί που δεν καταλαβαίνουν ή το βλέπουν συναισθηματικά. Στα γραπτά μου, έχω πεθάνει κάμποσες φορές και άλλες τόσες έχω βγάλει τη γλώσσα στο θάνατο. Όταν όμως κάποιος δικός σου διαβάζει για το θάνατό σου, δεν μπορεί να το δει λογοτεχνικά. Συναίσθημα βλέπεις…  σε γνωρίζει, σε αγαπά.

Με τη γραφή ξορκίζω καταστάσεις και ό,τι με βαραίνει. Το βγάζω, αλαφρώνω, και ανήκει στο παρελθόν, έχοντας αφήσει ένα σημάδι. Ένα ποίημα ή διήγημα. Με αυτόν τον τρόπο αυτοθεραπεύομαι και το μόνο που μένει, είναι η τέχνη. Το ίδιο και με τους πίνακες. Πόσες φορές που ένοιωθα σκατά, δεν πήρα καμβάδες και χρώματα να ξεσπάσω πάνω τους; Και τι έμεινε μετά; Ένας πίνακας.

Η τέχνη λοιπόν, λειτουργεί σαν αυτοθεραπεία. Αν δεν έκανα τέχνη, θα ήμουν νεκρός. Αν δεν αφηνόμουν στα πάθη μου (έρωτα, ποτό, τέχνη, αμπελοφιλοσοφίες…), πάλι νεκρός θα ήμουν.

Τι περιμένω από την ποίηση μου; Να συνεχίσω να νοσώ από αυτήν και θεραπεία ποτέ να μη βρω. Να γράφω. Όσο είμαι ζωντανός να γράφω. Να ξορκίζω τις κακές στιγμές και να υμνώ τις όμορφες. Άλλωστε, Η ποίηση είναι νόσος. Αν δεν πάσχεις από ποίηση, δεν μπορείς να κάνεις ποίηση*.

Κι αν κάποιος μπορέσει και εκφραστεί ή εμπνευστεί μέσα από τα γραπτά μου, αυτό μου προκαλεί μια ενδόμυχη ικανοποίηση. Τι θα ήταν οι καλλιτέχνες χωρίς το ναρκισσισμό τους;

Δεν επιχείρησα ποτέ να μάθω να γράφω ή να ζωγραφίζω. Το έκανα χωρίς να ξέρω. Το έκανα για να μην τρελαθώ, για να παραμείνω ζωντανός. Έτσι συνεχίζω λοιπόν, και για αύριο, δεν ξέρω τίποτα.

(…)

Τα υπόλοιπα θα τα βρείτε στην έντυπη μορφή του περιοδικού.

Παραθέτω και μια παρουσίαση, όπως έγινε στην εκπομπή "Εντέχνως".
Καλή συνέχεια σε όλους. 

3 ακόμη βίντεο από τη βραδιά ποίησης στο "Χαλικούτι"

προετοιμασία

Τα στοιχειά / αυτός ο άθλιος γεράκος

Ω! τι όμορφη πόλη που είναι η Αθήνα / Η βροχή της λήθης

Πόση ποίηση; 

Απόσπασμα από τα εγκαίνια της έκθεσης στις 29/11/12

στήνοντας την έκθεση

Δυο λόγια για την έκθεση και την μουσικοποιητική βραδιά την ημέρα των εγκαινίων στο συνεταιριστικό καφενείο "Χαλικούτι". 

Πρότεινα λοιπόν στα παιδιά που διαχειρίζονται τον χώρο, να έπαιρνα μερικούς πίνακες από το σπίτι μου και να τους τοποθετούσα εκεί. Μου απάντησαν πως μια φορά τη βδομάδα κάνουν συνέλευση και συναποφασίζουν και πως, αν ήθελα να κάνω κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να πάω και να τους το προτείνω. Έτσι κι έγινε λοιπόν, τους το πρότεινα, δέχτηκαν, κανονίσαμε ημέρα και ώρα, σχεδιάσαμε την αφίσα και λοιπές λεπτομέρειες. Η δεύτερη πρόταση ήταν, την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης να στήναμε παράλληλα μια μουσικοποιητική βραδιά όπου θα απήγγειλα με συνοδεία ακουστικής κιθάρας. Συμφωνήσαμε λοιπόν. 

Ενημέρωσα το φίλο μου το Γιάννη, όπου έχουμε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν, και μου πρότεινε να φέρει κι έναν άλλο φίλο που παίζει πλήκτρα και πως θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιούσε ο ίδιος ηλεκτρική κιθάρα. Για τον συντονισμό των οργάνων και της φωνής, ήταν απαραίτητη προϋπόθεση να γίνουν πρόβες.  Όπως και κάναμε. Βρεθήκαμε 3 φορές και καταφέραμε να γράψουμε 10 περίπου κομμάτια. Χρησιμοποιήσαμε βέβαια και κάποια που είχαν ήδη γράψει τα παιδιά καθώς και 2 κομμάτια των floyd. Τέλος πάντων, χωρίς να το καταλάβουμε, βρεθήκαμε να κάνουμε μελοποίηση των ποιημάτων.

Τη βραδιά των εγκαινίων, νομίζω δώσαμε τον καλύτερο μας εαυτό και περάσαμε πρωτίστως, εμείς καλά. Αυτό, απ' ό,τι κατάλαβα, το βγάλαμε προς τα έξω και καταφέραμε μια όμορφη βραδιά. 

Το απόσπασμα που ακολουθεί δεν νομίζω πως μεταφέρει το ηλεκτρισμένο κλίμα, την εικόνα και τον ήχο που είχαμε, αλλά οι φίλοι που δεν κατάφεραν να έρθουν, μπορούν να πάρουν μια "γεύση" του τι συνέβη εκείνη την ημέρα. 

έχοντας στήσει το χώρο

μικρή πρόβα πριν αρχίσει να έρχεται ο κόσμος

πού έπεσε ρε παιδιά;

σοβαρά; για κούνα το κεφάλι σου...

κάποιοι καμβάδες χωρίς τελάρο, 

τα βιβλία

και το τετράδιο εντυπώσεων

το τετράδιο εντυπώσεων

(λογοπαίγνιο με νότες Μι Λα Ρε)

Μίλα Ρε!!!!

αρχίζει να μαζεύεται ο κόσμος

Κάποιος μας κοιτάει απ' έξω

Να περιμένουμε λίγο ακόμα, θα έρθουν κι άλλοι... 

μικρό οπτικοακουστικό απόσπασμα

Ακούγονται τα ποιήματα

"Η συντροφιά του ποιητή"

και

"Ίσως να είναι τα χρώματα που παίρνει ο ουρανός σαν ξημερώσει η μέρα"

Η λήψη έγινε από φωτογραφική μηχανή κι έτσι, η εικόνα και ο ήχος, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Δεν είναι όμως και τόσο άσχημα, μπορείτε να πάρετε μια ιδέα. 

Πολύ πιθανό να τα ηχογραφήσουμε κάποια στιγμή, σε στούντιο (ή σε home studio)

Όταν λοιπόν αποφασίσουμε κάτι τέτοιο, θα σας ενημερώσω μέσω αυτού του μπλογκ. 

Τα λέμε σύντομα. 

Καλή συνέχεια σε όλους!